ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ
ಕ್ರಾಂತಿವೀರ ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರೊಬ್ಬರು. ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಬಲಗೈ ಬಂಟರಾಗಿದ್ದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಅವರು, ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರಿರುವವರೆಗೂ ಹೋರಾಡಿದರು.
| ಜನನ | ಆಗಸ್ಟ್ 15,1796 |
| ಜನ್ಮಸ್ಥಳ | ಸಂಗೊಳ್ಳಿ, ಕಿತ್ತೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಇಂದಿನ ಬೆಳಗಾವಿ |
| ತಂದೆ ಹೆಸರು | ಭರಮಪ್ಪ |
| ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು | ಕೆಂಚವ್ವ |
| ಧರ್ಮ | ಹಿಂದು |
| ಮರಣ | ಜನವರಿ 26, 1831 |
| ಮರಣ ಸ್ಥಳ | ನಂದಗಡ |
ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ
ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬೈಲಹೊಂಗಲ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1796ರಲ್ಲಿ ಕುರುಬ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ (ಕುರುಬ ಗೌಡ) ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಭರಮಪ್ಪ ತಾಯಿ, ಕೆಂಚಮ್ಮ ಇವರಿಗೆ ಮಾಯವ್ವ ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಸಹೋದರಿ ಇದ್ದಳು. ರಾಯಣ್ಣನಿಗೆ ವೀರ ರಾಯಣ್ಣ,ವೀರ ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ, ಶೂರ ರಾಯಣ್ಣ, ಧೀರ ರಾಯಣ್ಣ, ಕ್ರಾಂತಿವೀರ ರಾಯಣ್ಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೊರಗೆ ರಾಯಣ್ಣನ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ, ರಾಯಣ್ಣ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಅಕ್ಷರಶಃ ಅತ್ಯುನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಸುಸ್ತಜ್ಜಿತ ಮತ್ತು 7 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ದೇಶಭಕ್ತಿ, ರಾಣಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆ, ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ವೀರರ ಘೋಷಣೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಅಚಲ ಬದ್ಧತೆಗಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಅವರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಯಣ್ಣನವರ ಕುಟುಂಬ ಹೋರಾಟದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಿತ್ತೂರಿನ ದೇಸಾಯಿಗಳಿಗೆ ನಿಷ್ಠವಾಗಿತ್ತು ಜಾನಪದದ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಎಷ್ಟು ನಿರ್ಭಿತರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳ ಬೆನ್ನು ಮೂಳೆಯಲ್ಲಿ ನಡುಕವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ಇವರ ಹೆಸರು ಸಾಕಾಗಿತ್ತು. ಇವರ ತಾತ ರೋಗಪ್ಪ ವೀರಪ್ಪ ದೇಸಾಯಿ, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿದಂತಹ ಶೌರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ “ಸಾವಿರ ಒಂಟೆ ಸರದಾರ” ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ರಕ್ತಮಾನ್ಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ರೋಗಪ್ಪ ಆಯುರ್ವೇದ ಪಂಡಿತರಾಗಿದ್ದರು. ರಾಯಣ್ಣನ ತಂದೆ ಭರಮಪ್ಪ ಮಹಾನ್ ಸಾಹಸಿ, ಕಿತ್ತೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನರಿಗೆ ಕಾಟ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಬ್ಬುಲಿಯನ್ನು ಕೊಂದ ಕೀರ್ತಿ ಇವರದ್ದು. ಈ ಸಾಹಸಕ್ಕಾಗಿ ಕಿತ್ತೂರು ರಾಜ ಮಲ್ಲಸರ್ಜ ದೇಸಾಯಿ ಇವರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಹೊಲವೆ ರಕ್ತಮಾನ್ಯ ಹೊಲ. ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಗೊಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಗರಡಿ ಮನೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿತ್ತು.
ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡಾಯವೆದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಯಣ್ಣ ಕಿತ್ತೂರು ಪ್ರಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳ ‘ಶಟ್ಸ್ ನದಿ’ (ಕಮಾಂಡರ್- ಇನ್- ಚೀಫ್) ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಧಾರವಾಡದಿಂದ 30 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕಿತ್ತೂರು ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವು ದೇಸಾಯಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಆಳಲ್ಪಟ್ಟ ದೇಶಗಡ್ಡಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಮರಾಠ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾಮಂತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಕ್ಷಿತರಾದರು. 1824ರಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತೂರಿನ ದೊರೆ ಮಲ್ಲಸರ್ಜ ದೇಸಾಯಿ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಇಲ್ಲದೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದಾಗ ಹಗೆತನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
ಅದಾಗಿಯೂ ಬ್ರಿಟಿಷರು ದತ್ತು ಪುತ್ರನನ್ನು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕಾನೂನು ಬದ್ಧ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕಠೂರವಾದ ಡಾಕ್ಟರಿನ್ ಆಫ್ ಲಾಪ್ಸ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತೂರನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಅವರ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಇದು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1824ರಲ್ಲಿ ಕಿತ್ತೂರಿನ ಮೊದಲ ಕದನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬ್ರಿಟೀಷರು ಸೋತರು ಠಾಕ್ರೆ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ನಂಬಿಕಸ್ಥ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಅಮಟೂರು ಬಾಳಪ್ಪ ಈ ಯುದ್ಧದ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು.ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಸರ್ ವಾಲ್ಟರ್ ಏಲಿಯಟ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಸ್ಟೀವನ್ಸನ್ ಅವರನ್ನು ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ಅವರನ್ನು ರಾಣಿ ನಂತರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಿತ್ತೂರಿನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು ಇದರಲ್ಲಿ ಥಾಮಸ್ ಮಾನ್ರು ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟನು. 1829ರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ನನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಅವರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗುವ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ವಿರಾವೇಶದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು.
ಈ ಎರಡು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ರಾಯಣ್ಣ, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಯೋಧ ಅಮಟೂರು ಬಾಳಪ್ಪ ನೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಕಿತ್ತೂರು ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ರಾಯಣ್ಣ ಒಬ್ಬ ಪರಿಣಿತ ತರಬೇತುದಾರ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ದ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕಠಿಣ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ (ಕಿತ್ತೂರು ಸೈನ್ಯದ 12000 ಸೈನಿಕರ ವಿರುದ್ಧ 20000 ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಚ್ಚಿತರು) ಕಿತ್ತೂರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಶವಾದ ನಂತರ ಭಾಗಶಃ ಅವನ ಸ್ವಂತ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಕಪ್ಪು ಕುರಿಗಳ ವಿಶ್ವಾಸ ಘಾತಕತನದಿಂದಾಗಿ ರಾಯಣ್ಣನನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಕಿತ್ತೂರು ಪಡೆಗಳ ಔಪಚಾರಿಕ ಸೋಲು ಮತ್ತು ಬೈಲಹೊಂಗಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಬಂಧನದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ರಾಯಣ್ಣ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ತನ್ನ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದನು. ಅವನು ರಾಣಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ಸೆರೆಮನೆಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅವಳ ದತ್ತು ಪುತ್ರನಾದ ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪನನ್ನು ಕಿತ್ತೂರಿನ ಆಡಳಿತಗಾರನನ್ನಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡಿದನು. ರಾಯಣ್ಣ ಕಿತ್ತೂರು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಮತ್ತು ದಾಳಿಗಳ ಮೂಲಕ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡುತ್ತಾ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಕಂಠಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದನು.ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ರಾಯಣ್ಣನ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರಿ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡರು.
ರಾಯಣ್ಣ ಕಿತ್ತೂರಿನ ಜನರ ಅಗಾಧ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದನು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಅವರ ಮೇಲೆ ಏರಿದ ಅತಿರೇಕದ ತೆರಿಗೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರೈತರ ಜೀವನವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಇದು ರಾಯಣ್ಣನ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.ಗಜವೀರರಾದಂತಹ ಸಿದ್ದಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಯೋಧರು ಸಹ ಇವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ಅವರ ಆಪ್ತ ಸಹಾಯಕ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹರಾಗಿದ್ದರು.ಅವನ ಆಪ್ತ ಸಹಾಯಕ ಗಜವೀರರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರಂತರ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಕೇರಳ ವರ್ಮಾ ಪಜಸ್ಸಿ ರಾಜ ಮತ್ತು ನಂತರ ವಾಸುದೇವ್ ಬಲವಂತ ಪಡ್ಕೆ ಅವರಂತೆ ಗೆರಿಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಆರಂಭಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಯಣ್ಣ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು.
ಅವರು ಸ್ಥಳೀಯ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿದ ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಅವರು ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ತನ್ನ ಅಕ್ರಮಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಅವರು ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ದ್ವಂಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಖಜಾನೆಗಳನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಿದರು. ರಾಯಣ್ಣ ಸ್ಥಳೀಯ ಭೂ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತ ಭಾರತೀಯರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡರು ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಬಡವರನ್ನು ಶೋಷಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾಯಣ್ಣ ಮತ್ತು ಸಹಚರರು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಕಂದಾಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು, ಇದರಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರಿ ಆದಾಯ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ಅವರು ಭ್ರಷ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲದ ಜಮೀನುದಾರರಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹೊರ ತೆಗೆದರು
ಈ ಸಾಹಸಗಳು ರಾಯಣ್ಣನಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಗಳಿಸಿದವು, ಅವರು ವಾಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಬಲಿಪಶುಗಳಾಗಿ ಬಹಳವಾಗಿ ಅಸಮಾಧಾನಗೊಂಡರು. ಈ ಭಾವವು ರಾಯಣ್ಣನ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸುವ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ಸೆರೆಯಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ. ಸಂಪಂಗವಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ದರೋಡೆ ಮಾಡಿ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚಿದಾಗ ಅವನ ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ಒಂದು ಲಾವಣಿ ವಿವರಿಸಿದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ರಾಯಣ್ಣನು ಸುರಪುರದ ದೊರೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಎಸೆಯುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ.
ರಾಯಣ್ಣನನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು ಹತಾಶರಾದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜಮೀನುದಾರರ ಕುತಂತ್ರ ಮತ್ತು ದ್ರೋಹದ ಮೂಲಕ ರಾಯಣ್ಣನನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು, ಕುತಂತ್ರದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ರಾಯಣ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ಬೆಂಬಲಿಗರನ್ನು ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಂತೆ ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಲಕ್ಷ್ಮಣನನ್ನು ಮನವೊಲಿಸಿದರು. ದೋರಿ ಬೆಣಚಿ ಸಮೀಪದ ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ರಾಯಣ್ಣ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದನು. ಹೊಳೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ರಾಯಣ್ಣ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಬಳಿ ತನ್ನ ಖಡ್ಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಅವನು ಸ್ಥಾನದ ನಂತರ ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಕೈಗೆ ಕೊಡಲು ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಅದನ್ನು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟನು. ನಿರಾಯುಧನಾದ ರಾಯಣ್ಣನನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಬಳಿಕ ನಂದಗಡ ಗ್ರಾಮದ ವರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಆಲದ ಮರಕ್ಕೆ ನೇಣು ಹಾಕಲಾಯಿತು. ನಿರ್ಭಿತ ಮತ್ತು ಪರಾಕ್ರಮಿ ಯೋಧನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಭಿಯಾನವು 1831 ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.
190 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಆಲದ ಮರವು ಇನ್ನೂ ನಿಂತಿದೆ ಒಮ್ಮೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ವೀರ ಸೈನಿಕ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತನ್ನ ದೇಶವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ನಿಷ್ಠಾವಂತನ ಗುರುತು. ಮರದ ಸುತ್ತಲೂ ತೆರೆದ ಮೈದಾನಗಳು ಮತ್ತು ರಾಯಣ್ಣನ ಗೌರವದ ಗುರುತಾಗಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇಗುಲವಿದೆ.
ಅವರ ಸಮಾಧಿಯು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ ಇತರ ಸಮಾಧಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ರಾಯಣ್ಣನ ಸಮಾಧಿ ಎಂಟು ಅಡಿ ಉದ್ದವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಏಳು ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ರಾಯಣ್ಣನ ಪ್ರತಿಮೆ ಮತ್ತು ಅಶೋಕನ ಸ್ತಂಭವನ್ನು ಸಹ ಎತ್ತಲಾಗಿದೆ.
ಬೆಳಗಾವಿ ನಗರದಿಂದ 40 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ನಂದಗಡದಲ್ಲಿರುವ ರಾಯಣ್ಣನ ಸಮಾಧಿಯು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗರ್ಭಿಣಿಯರು ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ಪುತ್ರರಿಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ದೈತ್ಯ ಆಲದ ಮರವು ಅವನ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗಗಳ ಮಹಿಳಾ, ಭಕ್ತರು ಕಟ್ಟಿದ ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಅರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ತೊಟ್ಟಿಲುಗಳ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
FAQs
ಪ್ರಶ್ನೆ1- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಯಾವಾಗ ಜನಿಸಿದರು?
ಉತ್ತರ- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಆಗಸ್ಟ್ 15 1796 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.
ಪ್ರಶ್ನೆ2- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನ ತಂದೆ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರೇನು?
ಉತ್ತರ- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನ ತಂದೆ ಹೆಸರು ಭರಮಪ್ಪ, ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಕೆಂಚವ್ವ.
ಪ್ರಶ್ನೆ3- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಯಾವಾಗ ಮರಣ ಹೊಂದಿದರು?
ಉತ್ತರ- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಜನವರಿ 26 1831 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.
ಪ್ರಶ್ನೆ4- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಯಾವ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು?
ಉತ್ತರ- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಕುರುಬ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು.
ಪ್ರಶ್ನೆ5- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನ ಸಮಾಧಿ ಎಲ್ಲಿದೆ?
ಉತ್ತರ- ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನ ಸಮಾಧಿ ನಂದಗಡ ಗ್ರಾಮದ ವರವಲಯದಲ್ಲಿದೆ.
ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದಿ
ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ