ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ/ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಭಾರತ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದ ಕೂಡಲೇ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ದೇಶ ಒಂದು ಕಣ್ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಧರ್ಮ, ಆಚಾರ- ವಿಚಾರ, ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ, ಜೀವನ ಶೈಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.
ನಮ್ಮ ದೇಶವು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಮದುವೆ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ, ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನದೇ ಆದ ಕೆಲವು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ. ಆಯಾ ಪ್ರದೇಶದ ಧರ್ಮ ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಇಂತಹ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಒಂದು ಪ್ರದೇಶವು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯದವರು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟು ಮಾಡುವ ಇಂತಹ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಮಾಹಿತಿ
| ಸಂ | ರಾಜ್ಯ | ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ |
| 1 | ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ | ಪಾಂಡವಾನಿ ಗoಗೌರ್ ನೃತ್ಯ |
| 2 | ಅಸ್ಸಾಂ | ಬಿಹು |
| 3 | ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ | ಗಿಮಿಕ್ |
| 4 | ಗುಜರಾತ್ | ಗಾರ್ಬ |
| 5 | ಕರ್ನಾಟಕ | ಯಕ್ಷಗಾನ |
| 6 | ಪಂಜಾಬ್ | ಬಾಂಗ್ರ ಗಿದ್ದ |
| 7 | ರಾಜಸ್ಥಾನ್ | ಕಲ್ಬೆಲಿಯಾ ಗುಮರ್ ತೇರ್ತಲಿ ಬಾ ವೈ |
| 8 | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ | ತಮಾಶ ಲಾವಣಿ, ಕೋಲಿ |
| 9 | ಉತ್ತರಖಂಡ್ | ಚೌಲಿಯ ಕಜ್ಜರಿ |
| 10 | ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ | ಜಂಪ್ ದಂಡಿ ನಾಚ್, ರೂಫ್ |
| 11 | ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ | ಚಾಪೇಲಿ ಡಾಂಗಿ ತಾಲಿ |
| 12 | ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಒಂದು ರಾಜ್ಯ | ಚೌ, ವಿದೇಶಿ, ಜಟ್ ಜತಿನ್ |
| 13 | ಕೇರಳ | ಕಥಕ್ಕಳಿ ಮೋಹಿನಿಯಾಟಂ |
| 14 | ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ | ಚೋಂಗ್ ಲಿಮ್ |
| 15 | ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ | ಜಾತ್ರಾ , ಡಾಲಿ, ಚೌ |
| 16 | ಗೋವಾ | ದೇಖನಿ |
| 17 | ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ್ | ಕೂಚಿ ಪುಡಿ |
| 18 | ಜಾರ್ಖಂಡ್ | ವಿದೇಶಿಯ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿ |
| 19 | ಓಡಿಸ್ಸಾ | ಓಡಿಸಿ ಧೂಮ್ರ |
| 20 | ಚತ್ತೀಸ್ಗಡ್ | ಪಂತಿ ವೃತ್ತಿ |
| 21 | ಮಣಿಪುರ | ತಾಲಂ, ತಾಂಗವ |
| 22 | ಹರಿಯಾಣ | ಡಮಾಲ್, ನೂರ್ |
| 23 | ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ್ | ಫ್ರಿಜ್ ಕಲಿ |
| 24 | ಮಿಜೋರಾo | ಚರೋಕ ನ, ಪಕುಪಿಲ |
| 25 | ಅಚಲ ಪ್ರದೇಶ | ಮುಖವಾಡ ನೃತ್ಯ, ಯುದ್ಧ ನೃತ್ಯ |
| 26 | ಮೃಗಾಲಯ | ಬಾಂಗ್ಲಾ |
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಮಾಹಿತಿ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Uttar Pradesh Folk Dance )-
ನೌತಂಕಿ ನೃತ್ಯ- ನೌತಂಕಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪದ್ಯಗಳು, ಗಜಲ್ ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ, ನಟನೆ, ನೃತ್ಯ, ಹೀಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಕಾರಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ. ಇದು ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೌತಂಕಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಹಾಸ್ಯ, ರಸ, ವಿರಸ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ರಸಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾದ ಕಥೆಯು ಯಾರೊಬ್ಬರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬಹುದು ಇದರ ಸಮಯದ ಅವಧಿಯು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೌತಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಾದ್ಯ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಬಿಹಾರ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Bihar Folk Dance )-
ವಿದೇಶಿಯ- ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ವಿದೇಶಿಯ ನೃತ್ಯವು ಭೋಜಪುರಿ ಮಾತನಾಡುವ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ನೃತ್ಯವು ಬಿಹಾರದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ಮನರಂಜನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಇದರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕೊನೆಗಾಣಿಸುವ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Rajasthan Folk Dance )-
ಕಲ್ಬೆಲೆಯ ನೃತ್ಯ – ಈ ರಾಜ್ಯವು ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದೆ .ಇಲ್ಲಿ ಕಲ್ಬೆಲೆಯ ಎಂಬ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗವಿದೆ, ಈ ಜನಾಂಗದವರ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕಲ್ಬೆಲೆಯ ನೃತ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗುಮಾರ್- ಗುಮ್ಮರ್ ನೃತ್ಯವನ್ನು ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಹಬ್ಬ, ಹರಿದಿನ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾತ್ರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ನೃತ್ಯದ ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆ ಎಂದರೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಧರಿಸುವ ಉದ್ದನೆಯ ಗಾಗ್ರಗಳು.
ತೇರ್ತಲಿ ನೃತ್ಯ– ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಪುರುಷರು ಆಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಮೈಮೇಲೆ ಮಂಜಿರೋವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಹಾಡಿನ ಲಯ ದೊಂದಿಗೆ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಭವಾಯ್ ನೃತ್ಯ– ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಉದಯಪುರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭವಾಯ್ ನೃತ್ಯವು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಡಕೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು 8ರಿಂದ 10 ಇರುತ್ತದೆ ಈ ನೃತ್ಯದ ವಿಶೇಷತೆ ಏನೆಂದರೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವಾಗ ನರ್ತಕಿ ಗಾಜಿನ ಅಥವಾ ತಟ್ಟೆಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಕೇರಳದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Kerala folk Dance )-
ಮೋಹಿನಿ ಯಾಟಂ– ಈ ನೃತ್ಯವು ಕೇವಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಇದು ಹೆಸರಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸಂಮೋಹನ ಗೊಳಿಸುವ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣು ಕೈ ಮತ್ತು ಮುಖದ ಹಾವಭಾವಗಳು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕೇರಳದ ಗೋಲ್ಡನ್ ಬ್ರೋಕೆಡ್ ಇರುವ ವಿಶೇಷವಾದ ಬಿಳಿ ಸೀರೆಯನ್ನು ವೃತ್ಯಂಗನ ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ಮೂಲತಃ ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.
ಕಥಕ್ಕಳಿ- ಕತಕಳಿಯಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕವನ್ನು ಅಂದರೆ ಕಥೆಯ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತ ಅಥವಾ ರಾಮಾಯಣ ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ ಪುರಾಣಗಳ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ತುಂಬಾ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕಿರೀಟ ಮೊದಲದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಮುಖಭಾವಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Madhya pradesh Folk Dance )-
ಪಾಂಡವಾನಿ- ಪಾಂಡವಾನಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಛತ್ತೀಸ್ಗಡದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಆಡುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಕುಣಿತವನ್ನು ಒಬ್ಬರೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಾಂಡವರನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಂಗೌರ್, ನೃತ್ಯ- ಗಂಗೌರ್ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ನಿಮಾರ್ ಪ್ರದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ನವರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಗವ್ರ್ ನೃತ್ಯವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಮಾತೆ ಗೌರಿ ಮತ್ತು ಶಿವನ ಆರಾಧನೆಗಾಗಿ ಇದರಲ್ಲಿ ರಥವನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಸ್ಸಾಂನ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Assam Folk Dance)-
ಬಿಹು– ಬಿಹು ಭಾರತದ ಅಸ್ಸಾಂ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬಿಹು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂನ ಕಚಾರಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಿಹು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕೊಯ್ಲು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಮೂರು ಬಾರಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿಹು ನೃತ್ಯದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿವೆ. ಇದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವಾಗ ಧೋತಿ ಗಾಂಚ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಗುಜರಾತಿನ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ-( Gujarat Folk Dance )-
ಗರ್ಬಾ – ಗರ್ಬಾ ಗುಜರಾತಿನ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮಾತೆ ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ಗರ್ಬಾ ನೃತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗರ್ಬಾ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Karnataka Folk Dance )-
ಯಕ್ಷಗಾನ- ಇದು ಒಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕ. ಇದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಂಜಾಬ್ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Panjab Folk Dance )-
ಬಾಂಗ್ರ- ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಈ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪುರುಷರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಂಜಾಬ್ ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಿಡ್ಡಾ-ಮತ್ತೊಂದು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಪಂಜಾಬ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಹೆಸರು ಗಿಡ್ಡಾ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಂಜಾಬಿ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Maharashtra Folk Dance )-
ತಮಾಶಾ- ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ನಾಟಕ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ಜನಪದ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡಸರೇ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರೆ, ತಮಾಶದಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸರೇ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ ಮಂಜೀರ ಇತ್ಯಾದಿ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ತಮಾಷೆ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೋಲಾಟಿ ಸಮುದಾಯದವರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಲಾವಣಿ- ಲಾವಣಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಲಾವಣಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶದಿಂದ ಲಾವಣಿ ನೃತ್ಯದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಬಹುದು. ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ವಿಶೇಷ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನರ್ತಕಿ 9 ಮೀಟರ್ ಸೀರೆಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಾವಣಿ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮತ್ತು ಮೇಕಪ್ ಎರಡರ ಸಂಯೋಜನೆ ಇದೆ.
ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Jammu and Kashmir folk Dance )-
ರೌಫ್ ನೃತ್ಯ– ಭಾರತದ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಛತ್ತೀಸ್ಗಡದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Chhattisgarh Folk Dance )-
ಪಂತಿ ನೃತ್ಯ- ಪಂತಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಛತ್ತೀಸ್ಗಡದ ಮಹಾನ್ ಸಂತ ಗುರು ಗಾಸಿದಾಸ್ ಅವರ ಆರಾಧನೆಯ ನಂತರ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನಿರ್ಗುಣ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಆದರಿಸಿದ ಈ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಚತ್ತೀಸ್ಗಡದ ಸತ್ನಾಮಿ ಸಮುದಾಯದವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ನರ್ತಕರು ಬಿಳಿ ದೋತಿಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಿಂಬಲ್ ಮತ್ತು ಮೃದಂಗದ ಧ್ವನಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಈ ನೃತ್ಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಸಹ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( Andhra Pradesh Folk Dance )-
ಕೂಚಿ ಪುಡಿ– ಈ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಕುಚಿಪುಡಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.ಕುಚುಪುಡಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಗೆ ಬೃದಂಗ ಪಿಟೀಲು ಮೊದಲಾದ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷ ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಉತ್ತರಖಂಡದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Uttarakhand Folk Dance )-
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ( West Bengal Folk Dance )-
ಚೌ ನೃತ್ಯ- ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಈ ನೃತ್ಯವು ಹಾಡು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಚೌ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಒರಿಸ್ಸಾ ಮತ್ತು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸೂರ್ಯ ಪೂಜೆ ಇತ್ಯಾದಿ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತ ಇತ್ಯಾದಿ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಖವಾಡಗಳು ಈ ನೃತ್ಯದ ವಿಶೇಷ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಜಾತ್ರಾ- ಜಾತ್ರಾ ಎಂಬುದು ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನದೊಂದಿಗೆ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯದ ಜೊತೆಗೆ ಹಾಡು ಸಂಗೀತ ವಾದ- ವಿವಾದ ಇತ್ಯಾದಿಯು ಇರುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಜಾತ್ರೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಬಹಳ ಬಹಳ ಹಳೆಯದು.
ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ( Himachal Pradesh Folk Dance )-
ಥಾಲಿ- ಹಿಮಾಚಲದಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಇದೆ. ಹಬ್ಬಗಳು ಮದುವೆಗಳು ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಾಲಿ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ನರ್ತಕರು ಮತ್ತು ಗಾಯಕರು ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯಗಾರರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯಗಾರನು ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಥಾಲಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿಸಲು ನೃತ್ಯಗಾರರು ತಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ನೀರು ತುಂಬಿದ ಮಡಿಕೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ
ಒಡಿಸ್ಸಾ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ
ಓಡಿಸಿ- ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ದೇವದಾಸಿಯರ ನೃತ್ಯದಿಂದ ಒಡಿಸಿ ನೃತ್ಯವೂ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಒಡಿಸಿ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನನ್ನು ಸಹ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಡಿಸಿ ನೃತ್ಯದ ಅನೇಕ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳು ಸಹ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲೆ. ಒಡಿಸಿ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೈ ಸನ್ನೆಗಳು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತವೆ .
ಇನ್ನಷ್ಟು ಓದಿ
ಬೋರ್ಡ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ತಯಾರಿ ಮಾಡಲು ಅದ್ಭುತ ಸಲಹೆಗಳು
ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಲೂಕುಗಳ ಪಟ್ಟಿ